INTERNET DOBRY CZY ZŁY?

Często zastanawiamy się nad odpowiedzią na to pytanie. Każda wersja ma swoich zwolenników i przeciwnikó, a argumentów popierających przeciwstawne poglądy jest bez liku. Gdzie zatem leży prawda?

Papież Jan Paweł II został zapytany kiedyś przez dziennikarza czy pieniądze są dobre czy złe. Odpowiedział, że pieniądze nie są ani dobre ani złe, a wszystko zależy od tego do czego się je wykorzysta.

To stwierdzenie o pieniądzach można odnieść do wielu rzeczy, w tym do internetu. W zależności od tego jak go wykorzystamy może być niebezpieczny albo bardzo przydatny.

Coraz więcej miejsca w systemie ochrony zdrowia zajmuje telemedycyna. Dobrze wykorzystane nowoczesne technologie szczególnie pożyteczne są w prowadzeniu chorób przewlekłych zwłaszcza cukrzycy. Cukrzyca jest chorobą, której stan wyrównania jest w równym stopniu zależny od lekarza i stosowanych leków jak od pacjenta. W cukrzycy ogromną rolę odgrywa styl życia. Właściwy sposób odżywiania, wysiłek fizyczny, zapobieganie niedocukrzeniom to wszystko wpływa na wyrównanie choroby, komfort życia i zapobieganie powikłaniom. Tym co gwarantuje diabetykowi sukces jest edukacja. Im lepiej pacjent zna swoją chorobę i wie jak z nią postępować, tym mniej popełnia błędów, tym lepiej i dłużej żyje. 

W zakresie edukacji prozdrowotnej nie ma w Polsce rozwiązań systemowych, ale są pewne jaskółki. Oby zwiastowały w tej sferze wiosnę. Realizowana przez podstawową opiekę zdrowotną opieka koordynowana przewiduje edukowanie chorego przewlekle w tym na cukrzycę. Kolejną jaskółką edukacyjną jest pojawienie się w sieci oprócz anglojęzycznych portali edukacyjnych dwóch polskich stron: Kurs na Cukrzycę i MojaCukrzyca.org.

Warto pamiętać o producentach sprzętu medycznego używanego przez diabetyków. Niemal każdy z producentów na swojej stronie umieszcza materiały edukacyjne dotyczące używania produkowanych przez siebie produktów. Ze stron firmowych można dowiedzieć się jak założyć sensor do monitoringu poziomu glukozy, jak korzystać z urządzenia, czy udostępniać wyniki. Podobne materiały szkoleniowe dotyczą używania pomp insulinowych.

Nowoczesne urządzenia w oparciu o internet pozwalają pacjentowi udostępniać swoje pomiary lekarzowi sprawującym nad nim opiekę. Zarówno z systemu monitorującego poziom glukozy jak i z pompy insulinowe można wygenerować raport. Ten raport może zostać wygenerowany i udostępniony przed wizytą. Dzięki internetowi możliwy jest zdalny monitoring cukrzycy. Niebagatelną zaletą sytuacji, kiedy pacjent generuje raporty o stanie swojej choroby, jest jego większe zaangażowanie w proces leczenia. Może sam porównać dane z raportów i wyciągnąć z nich wnioski. Taka forma edukacji jest nie do przecenienia.

Pandemia COVID-19 przyniosła nowe rozwiązanie jakim jest teleporada. Zdalna komunikacja lekarza i pacjenta pod względem efektywności w zakresie metabolicznego wyrównania pacjenta z cukrzycą została poddana badaniu naukowemu i oceniona pozytywnie.

Dalszym krokiem pomagającym w prowadzeniu cukrzycy są aplikacje.

Aplikacje systemów monitorujących stężenie glukozy są wyposażone w możliwość włączenia alarmu. Poziom glukozy przy którym alarm zostanie uruchomiony jest ustawiany przez pacjenta i może być przez niego modyfikowany. Podczas wysiłku jak uprawianie sportu można ustawić alarm na wyższą wartość glikemii niż podczas sytuacji nie wymagającej wysiłku. Jest to zwłaszcza ważne u osób, u których występują nocne niedocukrzenia.

Są aplikacje, które dzięki połączeniu Bluetooth pozwalają sterować pompą insulinową. Użytkownik pompy insulinowej może modyfikować automatyczne sterowanie pompą z pozycji smartfona, kiedy potrzebuje dodać dawkę insuliny po posiłku, lub zmniejszyć te dawkę z uwagi na wysiłek fizyczny. 

Niezwykle ważna w leczeniu cukrzycy jest dieta. Zainstalowanie aplikacji żywieniowej pomaga choremu liczyć kalorie i skład spożywanych posiłków w zakresie tłuszczów, węglowodanów, białek i błonnika. Aplikacja zaopatrzona jest w funkcję przeliczników wymiennika węglowodanowego i węglowodanowo-białkowego na jednostkę insuliny. Daje to możliwość ustalenia ilości jednostek insuliny, które należy przyjąć do tego posiłku. Dzięki aplikacji żywieniowej łatwiej ustalić dobowe zapotrzebowanie kaloryczne. Może ono być wyliczone również automatycznie na podstawie masy ciała i przewidywanej aktywności fizycznej. Jest to szczególnie ważne u osób, które mają zamiar zredukować masę swojego ciała. W aplikacji można ustawić wagę do jakiej dążymy oraz czas w jakim chcemy ten cel osiągnąć.

W leczeniu cukrzycy bardzo ważną rolę odgrywa ruch. Nie można zatem pominąć aplikacji sportowych. Do najprostszych należą te, które liczą wykonane w ciągu doby kroki. Bardziej zaawansowane mogą zapisywać treningi, analizować osiągane podczas treningów czasy i prędkości, a także zapis monitoringu tętna. Pozwala to na analizę wydolności fizycznej pacjenta.

W Polsce dostępna jest aplikacja do samopomocy psychologicznej. Cukrzyca  jak każda choroba przewlekła pogarsza jakość życia. Na różne obciążenia każdy z nas reaguje inaczej. Aplikacja pozwala zwiększyć świadomość problemu i wdrożyć coś w rodzaju systemu samonaprawczego. Składa się ona z modułów poświęconych między innymi nastrojowi, emocjom, energii, równowadze w cukrzycy, niedocukrzeniom.

W fazie testowania, również w Polsce, są aplikację wykorzystujące sztuczną inteligencję (AL.)

 Oprócz niewątpliwych zalet zastosowanie nowoczesnych technologii w medycynie ma 2 zasadnicze wady. Do obsłużenia aplikacji konieczna jest wiedza. Osoby młodsze są w stanie sobie poradzić, ale dla części starszych pacjentów nowoczesne rozwiązania technologiczne będą niedostępne. Wykluczenie cyfrowe jest poważnym problemem. Druga wada jak w wielu sytuacjach funkcjonowania systemu ochrony zdrowia opiera się na pieniądzach. Nie wszystkie telefony nadają się do współpracy z urządzeniami monitorującymi poziom glukozy i pompami insulinowymi. Tylko niektóre telefony spełniają warunki. Producenci pomp insulinowych i systemów monitorujących poziom glukozy podają z jakimi modelami telefonów współpracują produkowane przez nich urządzenia.

Część pacjentów poszukuje informacji w internecie . Wycieczki te bywają ryzykowne. Oprócz grup oferujących wsparcie i rzetelną wiedzę można trafić na fora, gdzie treści są nieprawdziwe i dezinformujące. Internet podobne jak papier-przyjmie wszystko. Jeżeli doświadczenie nie pozwala na zidentyfikowanie informacji jako wartościowej czy wprowadzającej w błąd, lepiej korzystać ze źródeł sprawdzonych. Jednym z godnych polecenia jest kanał „Nie słodzę-kanał o cukrzycy”.

Internet podobnie jak pieniądze można wykorzystać w pozytywnym celu. Od naszej rozwagi zależy czy wybierzemy odpowiedzialnie.

Małgorzata Stokowska-Wojda