Dieta w przewlekłej niewydolności nerek

Niewydolność nerek rozwija się w przebiegu chorób uszkadzających nerki. Do najczęstszych przyczyn niewydolności nerek należą zmiany zapalne, cukrzyca, a także długotrwała kamica nerkowa.

Nerki pełnią w organizmie rolę oczyszczalni. Wydalając mocz regulują gospodarkę wodną ustroju. Eliminują z krwi produkty pochodzące z przemiany białek (mocznik i kreatynina). Odpowiadają za prawidłowe stężenie składników mineralnych usuwając z moczem nadmiar sodu, potasu i fosforu.

Jeżeli nerki jako oczyszczalnia są niewydolne, produkty, które powinny być odfiltrowane z krwi i wydalone z moczem zalegają, a ich stężenie rośnie doprowadzając do zatrucia.

Nadmiar mocznika we krwi powoduje przykre objawy w postaci osłabienia, apatii, nudności, wymiotów, a przy dużej jego zawartości bardzo ciężkie zatrucie pod postacią śpiączki mocznicowej.

Nadmiar sodu prowadzi do wzrostu ciśnienia krwi, fosforu do niedoboru wapnia. Wysoki poziom potasu powoduje zaburzenia pracy serca, które mogą stanowić zagrożenie życia.

Dieta w niewydolności nerek jest bardzo ważnym elementem leczenia.

1. W zależności od stopnia wydolności nerek, w oparciu o objętość wydalanego w ciągu doby moczu ustala się dzienną dawkę płynów. Sumując ilość spożywanej wody należy pamiętać, że znajduje się ona nie tylko w wypijanych napojach, ale również zupach, sosach, produktach mlecznych, a także warzywach i owocach.
2. Ograniczyć należy podaż produktów białkowych. O ilości białka w diecie decyduje stężenie mocznika i kreatyniny we krwi, zwykle jest to ok. 35-55 g białka na dobę. W związku z niewielką ilością białko powinno być pełnowartościowe. Zalecane są: chude mięso, ryby, jaja, mleko i produkty mleczne w tym sery twarogowe.
3. Zmniejszenie zawartości soli oznacza nie tylko nie tylko rezygnację z zawartości solniczki, ale również produktów gotowych takich jak: konserwy, marynaty, wędliny, przetwory mięsne, produkty wędzone, sery żółte, kiszonki, produkty zawierające w składzie glutaminian sodu (kostki rosołowe, zupy i sosy w proszku, niektóre mieszanki przypraw).
4. Celem obniżenia poziomu fosforu ograniczamy podroby, cielęcinę, ryby, płatki zbożowe, pieczywo razowe, napoje gazowane, suche nasiona roślin strączkowych.
5. Regulacja potasu osiągana jest ograniczeniem: czekolady, kakao, orzechów, kasz (szczególnie gryczanej), suszonych śliwek, fig, bananów , cytrusów, awokado, marchwi, pomidorów i przetworów pomidorowych.
   Zmniejszenie zawartości potasu w warzywach osiąga się przez ich moczenie najlepiej półgodzinne po zalaniu wrzątkiem, a następnie kilkakrotne płukanie przed ugotowaniem. Oprócz potasu wypłukują się również witaminy, niezbędne jest ich uzupełnianie w postaci tabletki.
6. Tłuszcze nie podlegają ograniczeniu, ale lepiej używać tłuszczów roślinnych.
7. Podstawą diety w niewydolności nerek są ziemniaki w ilości ok. 1 kg dziennie.
   Przyrządzone na wiele sposobów mogą stanowić dość urozmaicone i smaczne menu.
8. Z uwagi na ograniczenie soli dla podniesienia atrakcyjności potraw warto użyć aromatycznych ziół (np. kminek, majeranek, pieprz ziołowy, kminek, bazylia), lub zakwasić je kwaskiem cytrynowym lub sokiem z cytryny.

Przepis na ziemniaczane łódeczki w chmurce:
2 spore ziemniaki
1 opakowanie (150-200g) gładkiego twarożku
1 ząbek czosnku
Przyprawy (np. bazylia, pieprz biały i kminek albo jeśli ktoś lubi pikantniej: papryka słodka, chili, pieprz ziołowy)

Umyte ziemniaki należy upiec w piekarniku. Do twarożku dodajemy przeciśnięty przez praskę ząbek czosnku, bazylię i pieprz (w wersji paprykowej z czosnku należałoby zrezygnować). Upieczone ziemniaki kroimy wzdłuż na pół. Na każdą ziemniaczaną łódeczkę nakładamy twarożkową chmurkę, wkładamy na kilka minut do piekarnika i danie jest gotowe do podania.

Małgorzata Stokowska-Wojda