Szczepień w trybie „last minute” nie da się wykonać

Lekarze rodzinni przypominają o szczepieniach ochronnych, koniecznych podczas  podróży zagranicznych, zwłaszcza do egzotycznych krajów. Niektórzy wybierają się w odległe rejony świata dopiero jesienią, jednak o zabezpieczeniu się przed groźnymi chorobami trzeba pomyśleć już teraz.

- Każda zmiana środowiska pociąga za sobą narażenie na choroby wywołane drobnoustrojami, z którymi do tej pory nie mieliśmy kontaktu – przestrzega lekarz rodzinny Porozumienia Zielonogórskiego Małgorzata Stokowska-Wojda. - Większości tych zakażeń można zapobiec, stosując szczepienia ochronne. Aby z egzotycznej podróży przywieźć wyłącznie kolorowe wspomnienia należy pomyśleć o tym wcześniej – co najmniej 6 tygodni przed planowanym wyjazdem. Szczepień w trybie „last minute”, niestety, nie da się wykonać.

Jakie szczepionki są konieczne? Na ryzyko zakażenia wpływ ma wiele czynników. Ważny jest kraj, do którego się udajemy, planowane przerwy w podróży, rodzaj środka transportu, kiedy i na jak długo planowany jest wyjazd, czy jest to wyjazd indywidualny czy grupowy, jaki ma charakter (naukowy, turystyczny, wizyta u rodziny, w celach zarobkowych). Wybór szczepionek zależy też od wieku, stanu zdrowia, przebytych szczepień, ewentualnie niepożądanych odczynów poszczepiennych. Istotny jest czas, jaki pozostał do wyjazdu i czy istnieje konieczność  podawania kilku szczepionek jednocześnie. Dostępne są szczepienia skojarzone (kilka w jednym „ukłuciu”) co jest znacznie wygodniejsze, ale równocześnie więcej kosztuje.

Niektóre szczepienia stosowane u osób wyjeżdżających za granicę są obowiązkowe, co wynika z międzynarodowych przepisów zdrowotnych. Obecnie obowiązkowo należy szczepić się przeciwko żółtej gorączce, a lista państw które wymagają od przyjeżdżających międzynarodowego świadectwa tego szczepienia publikowana jest na stronie internetowej WHO (Światowej Organizacji Zdrowia). Dotyczy to strefy tropikalnej i subtropikalnej w Afryce i Ameryce Południowej. Fakt szczepienia przeciwko żółtej gorączce musy być udokumentowany Międzynarodowym Certyfikatem Szczepienia, który ważny jest przez 10 lat. Inne szczepienia dokumentowane są w Książeczce Szczepień wydawanej przez przychodnie podstawowej opieki zdrowotnej.

Kolejna grupa to szczepienia zalecane, zależne od ryzyka zakażenia. To np. szczepienie przeciwko WZW typu A zalecane osobom wyjeżdżającym z krajów rozwiniętych do krajów rozwijających się, zwłaszcza na tereny wiejskie. Szczepienie przeciwko japońskiemu zapaleniu mózgu dotyczy osób udających się na dłuższy (powyżej 2 tygodni) pobyt na tereny wiejskie Azji, zwłaszcza południowo-wschodniej (Japonia, południowa część Chin, Indii, Laos, Malezja, Nepal, Korea Płn. i Płd. , Filipiny, Tajlandia, Wietnam, Brunea, Buthan). Szczepienia przeciw chorobom wywoływanym przez meningokoki jest z kolei obowiązkowe dla osób wyjeżdżających do Arabii Saudyjskiej. Planujący pobyt w Afryce na południe od Sahary narażeni są na infekcje wywołane meningokokami grupy A, osoby podróżujące do krajów uprzemysłowionych meningokokami grupy C. Zastosowanie jednej szczepionki może uchronić zarówno przed meningokokami grupy A i C. Szczepienie przeciwko wściekliźnie dotyczy osób, które mogą mieć kontakt z dzikimi zwierzętami (myśliwi, handlarze dzikimi zwierzętami, łowcy zwierząt, osoby penetrujące pieczary, jaskinie, narażone na kontakt z nietoperzami), zaś przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu przewidziane jest dla osób udających się na lesistym terenie zagrożonym tą chorobą , zwłaszcza w okresie aktywności kleszczy (wiosną i wczesną jesienią).

Pacjenci często pytają o szczepienia przeciwko gruźlicy. Zaleca się je ograniczonej liczbie osób, m.in. pracownikom medycznym wysyłanym na dłuższy pobyt na tereny o złych warunkach sanitarno-bytowych, np. do pracy w obozach uchodźców, w przytułkach dla bezdomnych, w domach opieki społecznej, do prac charytatywnych.

Największe ryzyko zachorowania na dur brzuszny stwarza subkontynent indyjski i kraje Azji Południowo-Wschodniej, ale również inne tereny o złej sytuacji sanitarno-higienicznej. Szczepieniu przeciwko tej chorobie powinny poddać się osoby wyjeżdżające  z pomocą humanitarną na tereny popowodziowe, dotknięte trzęsieniem ziemi, ale również objęte działaniami wojennymi czy rozruchami.

- Właściwie przygotowani do wakacyjnego wyjazdu, chronieni przed „obcymi” drobnoustrojami mamy szanse planowo i bezpiecznie wypoczęci wrócić do domu – podkreśla Małgorzata Stokowska-Wojda.

Szczegółowe informacje na temat zalecanych szczepień można uzyskać m.in., w punkcie szczepień osób wyjeżdżających za granicę w wojewódzkiej stacji sanitarno-epidemiologicznej, w poradni chorób tropikalnych oraz na stronach internetowych np. Krajowego Ośrodka Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni.