Według komentarzy niektórych ekspertów, z planu finansowego NFZ na przyszły rok wynikają największe korzyści dla podstawowej opieki zdrowotnej, która zanotuje najwyższy procent wzrostu nakładów. Zdaniem Porozumienia Zielonogórskiego suche liczby nie przekładają się jednak na zbyt optymistyczne prognozy.

Przedstawiony niedawno plan finansowy NFZ na 2016 rok zakłada wzrost nakładów na POZ o 20,9 proc.(z 7,7 mld zł do 9,4 mld zł). Stanowi to 13,7 proc. przyszłorocznego budżetu funduszu.

 - To wciąż za mało w stosunku do potrzeb i roli POZ w systemie ochrony zdrowia – komentuje Wojciech Pacholicki wiceprezes Federacji Porozumienie Zielonogórskie. - Od dawna rekomendujemy, by POZ była finansowana na poziomie 20 proc. budżetu, jak jest to w większości krajów Unii Europejskiej. Warto także przypomnieć, że za czasów kas chorych na POZ przeznaczano 15-19 proc., w zależności od województwa. Mamy więc do czynienia z degradacją tej kluczowej dla pacjentów części systemu. Planowany wzrost nakładów to tylko powrót do sytuacji z 2009 roku. Stanowczo nas to nie satysfakcjonuje.

Pacholicki zwraca także uwagę na fakt, który umyka niektórym ekspertom: w planie dotyczącym POZ zawarto także transport sanitarny oraz  nocną i świąteczną opiekę lekarską. Przeznaczone na nie środki nie trafią przecież do przychodni POZ i nie przełożą się na poprawę jej jakości. Tym bardziej, gdy błędne decyzje resortu doprowadziły do niespotykanych dotąd niekorzystnych zjawisk. W tym roku po raz pierwszy w historii w Polsce niezależne ośrodki badawcze zanotowały wzrost kolejek do lekarzy rodzinnych jako „skutek uboczny” tzw. pakietu kolejkowego - jednego ze sztandarowych pomysłów ministra Arłukowicza, który miał przynieść same korzyści.

Porozumienie Zielonogórskie krytycznie odnosi się także do sposobu finansowania innych elementów systemu. Na lecznictwo szpitalne NFZ planuje przeznaczyć 43,5 proc.  budżetu, czyli o ok. 5 proc. więcej niż w tym roku. Natomiast na ambulatoryjną opiekę specjalistyczną nakłady wzrosną o ok. 3,5 proc.

- Wbrew nieustannym zapewnieniom resortu o konieczności ograniczenia lecznictwa szpitalnego na rzecz ambulatoryjnego, nadal  zachowuje się  nieprawidłowe proporcje – zauważa Wojciech Pacholicki. – W przyszłorocznym planie finansowym NFZ nie widać zmiany tej tendencji. Nawet przy dobrej woli trudno mieć nadzieję, że obecny rząd zacznie realizować swoje zapowiedzi na temat ochrony zdrowia. Nic nie wskazuje na to, że spowoduje to także zmiana szefa resortu. Kolejny minister unika merytorycznej dyskusji ze środowiskiem, skupiając się na działaniach propagandowo-wizerunkowych. Wycieczki po Polsce w świetle kamer nie zastąpią merytorycznej dyskusji, której oczekuje nie tylko Porozumienie Zielonogórskie, ale też inne lekarskie organizacje, a przede wszystkim pacjenci.

Finansowanie przez NFZ pacjentów negatywnie zweryfikowanych w e-WUŚ przez trzy okresy rozliczeniowe okazało się fikcją – alarmuje Marek Twardowski, prezes Lubuskiego Porozumienia Zielonogórskiego, zapowiadając stanowcze kroki prawne.

Marek Twardowski otrzymuje liczne sygnały od świadczeniodawców POZ województwa lubuskiego, że pacjenci, którzy wypełnili oświadczenia o posiadaniu prawa do ubezpieczenia zdrowotnego w styczniu tego roku i winni być zweryfikowani jako ubezpieczeni i opłacani przez 3 kolejne okresy rozliczeniowe tj. luty, marzec, kwiecień 2015 - nie zostali tak zweryfikowani. Oznacza to, że i w styczniu i w lutym i być może w marcu, są leczeni u lekarzy rodzinnych bez zapłaty ze strony NFZ – czyli za darmo.

Prezes Lubuskiego Związku Lekarzy Pracodawców POZ „Porozumienie Zielonogórskie” napisał w tej sprawie pismo do dyrektora lubuskiego oddziału NFZ, w którym podkreślił, że jest to ewidentne złamanie zapisu umowy między lekarzami POZ a oddziałem. „(…) Nie może być tak, żeby w demokratycznym państwie prawnym jedna strona umowy wykorzystywała drugą stronę umowy, wręcz ją oszukując – bo jak inaczej nazwać niezapłacenie mimo stosownych zapisów w umowie?” – czytamy w piśmie.

Twardowski jest przekonany, że to nie jest pomyłka NFZ, tylko celowe działanie, i to zapewne nie tylko w jednym regionie.

- To po prostu oszukiwanie lekarzy rodzinnych– mówi. – na razie analizujemy skalę problemu w naszym województwie, gdzie do Porozumienia Zielonogórskiego należy ok. 80 proc. podmiotów POZ. W ciągu kilku dni będziemy mieć konkretne dane, które przedstawimy na konferencji prasowej. Zapewniam, że nie zostawimy tej sprawy i podejmiemy odpowiednie kroki prawne. Odpowiednie – to znaczy stanowcze, zgodne z prawem i jak najmniej dotykające pacjentów. To nie oni są winni bałaganowi, który panuje w systemie weryfikacji ubezpieczeń. Część zweryfikowanych negatywnie w e-WUŚ przedstawia dokumenty, potwierdzające ich prawo do leczenia finansowanego przez NFZ.

- Jak widać na bałaganie w Centralnym Wykazie Ubezpieczonych, Fundusz tylko zyskuje – przede wszystkim finansowo, a kolejni prezesi NFZ nie są wstanie tego uporządkować – mówi Jacek Krajewski, prezes Federacji Porozumienie Zielonogórskie. - Tracą na tym przede wszystkim pacjenci, którzy zostają pozbawieni opieki lekarza rodzinnego, którego sami wybrali  i nie  mogą  skorzystać np. z programów zdrowotnych.

Krajewski dodaje, że rozwiązaniem tej nieudolności urzędniczej jest wprowadzenie bezpłatnej podstawowej opieki zdrowotnej dla każdego. 

Powołanie takiego zespołu było jednym z efektów Federacji Porozumienie Zielonogórskie zawarcia porozumienia z resortem zdrowia, do którego doszło 7 stycznia b.r.

Ministerstwo Zdrowia zaprosiło przedstawicieli Porozumienia Zielonogórskiego na pierwsze posiedzenie zespołu roboczego do spraw funkcjonowania podstawowej opieki zdrowotnej, w tym pakietu onkologicznego. W zaproszeniu napisano, że do zadań zespołu będzie należeć m.in.: analiza pierwszych sześciu miesięcy funkcjonowania pakietu onkologicznego, wartości indywidualnych wskaźników rozpoznawania nowotworów oraz zasadności zamian ustawowych w zakresie karty diagnostyki i leczenia onkologicznego.

- Skład zespołu nie jest nam znany, minister go nie ujawnił – mówi jeden z zaproszonych na posiedzenie przedstawicieli PZ, wiceprezes Wojciech Pacholicki. – Mimo wszystko zakładamy, że powołanie zespołu nie ma charakteru propagandowego, tylko rzeczywiście chodzi o solidną pracę , która będzie służyć poprawieniu najbardziej kontrowersyjnych zapisów pakietu. Nasza organizacja ma liczne uwagi do jego funkcjonowania, przedstawimy własną analizę, dotyczącą pierwszych dwóch miesięcy. Najwięcej kontrowersji i niejasności dotyczy opieki specjalistycznej. Wiele również wiąże się z praktyką lekarzy POZ.

Wiceprezes Federacji Porozumienie Zielonogórskie oczekuje, że pierwsze spotkanie zespołu będzie konkretne i merytoryczne. Powinno ujawnić największe wady obecnych rozwiązań zgłaszanych przez wiele organizacji lekarskich i pacjenckich oraz wskazać kierunek i harmonogram dalszych prac.

Spotkanie zaczyna się o godz. 14.00, o jego efektach będziemy informować.

Wbrew ustaleniom porozumienia ze stycznia b.r., NFZ przestał płacić lekarzom rodzinnym za pacjentów negatywnie zweryfikowanych przez eWUŚ – w tym także za uczniów, którzy skończyli 18 lat i mają prawo do świadczeń zdrowotnych.

Najbardziej prozaicznym powodem, dla którego ta grupa w systemie e-WUŚ często wyświetla się na czerwono, jest fakt niezgłoszenia ich do ubezpieczenia. Problemy z uczniami w kontekście e-WUŚ Porozumienie Zielonogórskie sygnalizowało jeszcze zanim system został uruchomiony.

Także jeszcze w 2012 r. PZ zwróciło się do ministra zdrowia, ostrzegając przed  zagrożeniem, że w nowym systemie osiągnięcie pełnoletniości może stawać się przyczyną braku ubezpieczenia.

„W aktualnym stanie prawnym dziecko kończące 18 lat przestaje mieć tytuł do ubezpieczenia przy ubezpieczonym rodzicu. Jeżeli nadal się uczy, może być ubezpieczone pod warunkiem ponownego zgłoszenia jako pełnoletnie dziecko uczące się. Takie zgłoszenie wymaga posiadania informacji przez rodzica o wymaganej procedurze i dokonania zgłoszenia potwierdzonego informacją ze szkoły, że dziecko się nadal uczy” – pisał Jacek Krajewski, proponując uproszczenie tej procedury.

Zdaniem Federacji znacznie lepszym rozwiązaniem byłoby, gdyby to szkoła (w tym uczelnia) miała obowiązek przekazywania odpowiedniej informacji o uczniach kończących w danym miesiącu 18 rok życia do ZUS lub KRUS oraz NFZ. Na tej podstawie odpowiedni urząd dokonywałby automatycznej korekty zgłoszenia bez konieczności aktywnego działania rodzica. Wszak to tylko biurokratyczna procedura, której konieczność wykonania wynika tylko z procedur wytworzonych przez te urzędy a nie z powszechnie obowiązującego prawa.

Prezes PZ podkreślał, że urzędy państwowe są bardziej odpowiednie do tych czynności niż nieznający dokładnie prawa i wewnętrznych procedur ZUS, KRUS i NFZ rodzice.

Pomysł poparła nawet ówczesna prezes NFZ, zastrzegając jednak, że wymagałby on zmian w przepisach (co przecież było oczywiste). Jednocześnie, odpowiadając prezesowi PZ, Agnieszka Pachciarz zapewniła, że po ukończeniu 18 r. ż. uczniowie nie tracą prawa do świadczeń.

W świetle ostatnich decyzji NFZ wydaje się jasne, że pełnoletni uczniowie te prawa wprawdzie mają, ale w POZ ich realizacja odbywa się kosztem lekarzy. Z informacji NFZ wynika jednoznacznie, że oświadczenie pacjenta o prawie do ubezpieczenia jest ważne tylko przez trzy miesiące, a potem fundusz już nie będzie finansował pacjenta, który chciałby złożyć kolejne oświadczenie. Oznacza to, że lekarze POZ dostaną za takiego pacjenta stawkę kapitacyjną tylko przez trzy miesiące. Kto zatem zapłaci za jego leczenie? Lekarz POZ. Podkreślić należy, że nie chodzi tu o osoby rzeczywiście nieubezpieczone, tylko takie, które mają taki status w systemie, zwykle na skutek różnych luk proceduralnych.

Kolejny problem to rzetelna informacja – czy też w tym wypadku raczej edukacja. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z obowiązku zgłoszenia do ubezpieczenia.

- Na promocję wątpliwej jakości pakietu onkologicznego NFZ razem z Ministerstwem Zdrowia wydały ok. 3,5 mln zł. PKP za 10 mln zł robi kampanię, z której wynika jedynie tyle, że nie wszystkie pociągi należą do PKP. Może zamiast nikomu niepotrzebnych lub wprowadzających w błąd reklamówek za publiczne pieniądze rząd znalazłby środki na kampanię, w której rzetelnie poinformowano by obywateli o ich obowiązkach w związku z ubezpieczeniem – pyta Wojciech Pacholicki wiceprezes Porozumienia Zielonogórskiego.

Początek roku był wyjątkowo trudny dla lekarzy zrzeszonych w Porozumieniu Zielonogórskim. Poważne problemy zaczęły się 29.12. 2014 roku, gdy Minister Zdrowia Bartosz Arłukowicz  zerwał rozmowy i zapowiedział, że ich nie podejmie.

Tymczasem umowy, które zaproponował lekarzom, były nie do przyjęcia. Obowiązywać miały bezterminowo, z nieokreślonym trybem wypowiedzenia, przy czym Prezes NFZ i Minister Zdrowia mogli zmienić ich zapisy w każdym momencie i w dowolny sposób.

Odpowiedzią PZ na wprowadzenie niewolniczego traktowania była odmowa podpisania tych umów. W konsekwencji wiele poradni  POZ drugiego i piątego stycznie nie pracowało. W związku z tym, podczas wielokrotnie powtarzanych w telewizji i radiu konferencji prasowych, Bartosz Arłukowicz kipiąc nienawiścią dopuszczał się insynuacji i rzucał obelgi pod adresem niepokornych. Za wszelką cenę chciał ich przestraszyć… Przede wszystkim podważając ich wiarygodność zawodową wśród pacjentów.

Nie udało się. Ale jak czas pokazał,  nie tylko ministra ale także innych przedstawicieli środowisk lekarskich, nie stać na przyzwoite zachowanie.  Zwłaszcza, gdy  wymaga ono cywilnej odwagi.

Lekarz Bartosz Arłukowicz, wypowiadając się o lekarzach biorących udział w proteście, niewątpliwie uciekał się do obelg. O nadinterpretacji nie może być mowy, inwektywy były jednoznacznie rozumiane nie tylko przez adresatów ale i osoby postronne.

„Publiczne naruszanie godności zawodu lekarza  i podważanie zaufania do zawodu lekarza” jest przewinieniem opisanym w Kodeksie Etyki Lekarskiej. Lekarz, który się tego dopuszcza, powinien się liczyć z konsekwencjami. Ocena jest w gestii Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej. Osoby, którą środowisko lekarzy powinno uznawać za autorytet i oczekiwać od niej bezkompromisowych ocen zachowań negatywnych a zwłaszcza szkodzących temu środowisku.

Na medialne wypowiedzi lekarza Arłukowicza wpłynęła skarga do szczecińskiego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej profesora Jacka Różańskiego - lekarza. I co? Odmówił on nawet wszczęcia postępowania wyjaśniającego…

Ale nie tylko odmowa wyjaśnienia tej sytuacji jest zadziwiająca.  Jeszcze bardziej dziwi  uzasadnienie tej decyzji - Bardzo istotnym argumentem, jest „funkcja Ministra Zdrowia piastowana przez skarżonego lekarza Bartosza Arłukowicza” - podkreślił Rzecznik. Pozwala to podejrzewać, iż oprócz racji kodeksowych, istnieją dla niego także jakieś racje pozakodeksowe. Jakie i dlaczego ważniejsze? Tego Rzecznik nie sprecyzował.

W tym samym uzasadnieniu znajduje się cytat z Kodeksu Etyki Lekarskiej: „Lekarze powinni sobie wzajemnie okazywać szacunek (…), a szczególnie lekarz nie powinien dyskredytować innego lekarza w jakikolwiek sposób”. 

Tymczasem lekarz Arłukowicz mówił wprost: „Lekarze Porozumienia Zielonogórskiego są szantażystami, którzy wzięli pacjentów jako zakładników, zostawili swoich pacjentów i zamknęli przed nimi drzwi przychodni”. (Wszyscy pamiętamy te słowa, bo media powtarzały je ciągle).

Jednak, według Szczecińskiego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej, wypowiedzi te „nie dotyczyły w żadnym aspekcie dyskredytacji działalności zawodowej lekarzy Porozumienia Zielonogórskiego” (Sic!).

Mało tego - Rzecznik twierdzi, że ujęty w Kodeksie Etyki Lekarskiej zakaz „dyskredytowania” innego lekarza nie może być zakazem absolutnym. Bo w tej sytuacji żaden lekarz nie miałby prawa do wypowiedzi mającej najlżejszy choćby wydźwięk krytyczny wobec innego lekarza.

Ciekawa to interpretacja. Uprawnia także do głębszych refleksji nad koniecznością powoływania w przyszłości również Niedorzeczników Odpowiedzialności Zawodowej…

Temida, precyzyjnie ważyła winy na szali wagi sprawiedliwości, co gwarantowało uczciwy wyrok. Szczeciński Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej nie zważył winy skarżonego, bo oczywistym jest, że jej rozmiary są znaczne. Nie ważąc winy lekarza Arłukowicza, nie musiał się odważyć na konflikt z Ministrem Zdrowia. Nie wystarczy mieć wagę. Należy jeszcze mieć odwagę.

Małgorzata Stokowska - Wojda