Męską dolegliwością o której nie wiele się mówi są żylaki powrózka nasiennego. Jest to przypadłość chłopców w okresie dojrzewania i młodych mężczyzn. Dotyka 10-20 % mniej pięknej połowy ludzkości. Bardzo rzadko występuje u dzieci poniżej 10 roku życia. Żylaki powrózka nasiennego są nieprawidłowością naczyń żylnych mających za zadanie odprowadzenie krwi żylnej z jądra w kierunku serca. Kręty, nieprawidłowy przebieg żył z poszerzeniami tworzącymi żylaki sprawia, że krew żylna nie jest sprawnie odprowadzana z jądra. Cofanie się krwi żylnej w przeciwnym do naturalnego kierunku powoduje, że poszerzone żyły są widoczne gołym okiem, a często sytuacja ta skutkuje bólem jądra. W związku z warunkami anatomicznymi żylaki powrózka nasiennego dotyczą w 80-85% przypadków strony lewej. Odpływ krwi żylnej z jądra prawego ma inny przebieg i rzadko ulega zaburzeniu.
Żylaki powrózka nasiennego nie ulegają samoistnej poprawie, a ryzyko ich wystąpienia wzrasta z każdym przeżytym dziesięcioleciem.
Mechanizm powstawania żylaków powrózka nasiennego nie został do tej pory wyjaśniony. Wiadomo jednak, że częściej występują u mężczyzn, którzy mają żylaki kończyn dolnych. Mimo faktu, że nie stwierdzono bezpośrednich uwarunkowań genetycznych to ryzyko wystąpienia żylaków powrózka nasiennego jest większe u osób których bracia czy ojcowie borykają się z tą przypadłością.
Żylaki powrózka nasiennego mogą nie dawać żadnych objawów i bywają wykryte przypadkiem.
Czasem dolegliwości zmuszają pacjenta do poszukiwania pomocy. Do najczęstszych objawów należą:
1. Ból jądra pojawiający się przy wysiłku fizycznym (podczas uprawiania sportu czy lekcji wf).
2. Ból jądra podczas stosunku seksualnego.
3. Ból jądra podczas długotrwałej pozycji siedzącej, dolegliwości pojawiają się okresowo, mijają i nawracają w ciągu dnia.
4. Uczucie ciężkości jądra.
5. Zmniejszenie jądra.
6. Wyczuwalne przez skórę moszny kręto przebiegające naczynia żylne.
Żylaki powrózka nasiennego utrudniając odpływ krwi żylnej z jądra mogą powodować jego niedokrwienie i uszkodzenie, a w konsekwencji niepłodność. Stwierdzono, że powikłanie w postaci niepłodności nie jest częste, a ok 80% mężczyzn z żylakami powrózka nasiennego ma prawidłowy skład nasienia.
W związku z powyższym, nie wszyscy, u których stwierdzono żylaki powrózka nasiennego wymagają leczenia. Do leczenia powinni zostać zakwalifikowani:
1. Pacjenci u których potwierdzone w usg żylaki powrózka nasiennego dają dolegliwości bólowe.
2. Pacjenci z żylakami powrózka nasiennego i nieprawidłowościami składu nasienia wśród par starających się bez powodzenia o dziecko przez przynajmniej rok.
3. Osoby u których w wyniku żylaków powrózka nasiennego doszło do zmniejszenia jądra.
Jedynym skutecznym sposobem leczenia żylaków powrózka nasiennego jest leczenie operacyjne. Wraz z rozwojem technik chirurgicznych często jest to zabieg z bardzo niewielkim obciążeniem dla pacjenta. Po przeprowadzonym zabiegu ustępują dolegliwości bólowe, poprawia się jakość nasienia, a poprawa ukrwienia jądra cofa zmiany w postaci jego zmniejszenia.
Małgorzata Stokowska-Wojda
Lubelski Związek Lekarzy Rodzinnych - Pracodawców
ul. Zbigniewa Herberta 14
20-468 Lublin