Święta to pyszne jedzenie, inne niż na co dzień i w związku z tym bardzo kuszące. Święta to również zatrzymanie się w zwykłym biegu, więcej czasu spędzonego przy stole w rodzinnym gronie, nieśpieszna kawa ze świątecznym ciastem. Poświąteczne bóle brzucha, uczucie pełności wydają się być w pełni zasłużone. Dotyczą dorosłych, ale także dzieci. Dziecko nie jest miniaturą dorosłego człowieka, a jego organizm funkcjonuje w wielu obszarach inaczej. Złośliwi mówią, że małe dziecko jest głównie przewodem pokarmowym. Istotnie, ból brzucha u dziecka jest objawem zgłaszanym często i nie zawsze wymaga interwencji lekarskiej. Warto wiedzieć, kiedy można do dolegliwości zgłaszanych przez dziecko podejść ze spokojem, a kiedy objawy stanowią alarm i wymagają szybkiej reakcji. Bywa, że są one objawem chorób mających swą przyczynę w innych układach np. sepsy czy chorób metabolicznych. Czasami niezbędna jest interwencja chirurgiczna. Tym co pozwala odróżnić sytuację nagłą jest obecność tzw. objawów alarmowych. Objawy alarmowe sygnalizują zagrożenie dla zdrowia i życia dziecka. Różnią się w zależności od wieku dziecka.
U niemowląt jednym z częstszych problemów jest ulewanie. Występuje u większości (67-87%) maluchów w wieku 2-4 miesięcy. Później intensywność objawów zmniejsza się i u dzieci w 12-tym miesiącu życia występuje jedynie u 4-8%. Jednak w tak powszechnym przypadku jak ulewanie mogą wystąpić objawy alarmowe sugerujące poważne problemy nie tylko ze strony układu pokarmowego, ale np. choroby neurologiczne, podejrzenie o mukowiscydozę czy alergię pokarmową.
Objawy alarmowe w przypadku wymiotów i ulewania:
1. Późny początek objawów (powyżej 6 miesiąca życia) lub narastające objawy powyżej 12-18 miesiąca życia.
2. Objawy ogólne (gorączka, ospałość, utrata masy ciała, drażliwość, zaburzenia w oddawaniu moczu).
3. Objawy neurologiczne (tętniące ciemiączko, drgawki, szybki przyrost obwodu głowy, małogłowie, wielkogłowie).
4. Objawy ze strony układu pokarmowego (uporczywe wymioty, wymioty w nocy, wymioty treścią żółciową albo krwistą, przewlekła biegunka, krwawienie z odbytu).
Częstą przypadłością wieku niemowlęcego jest kolka niemowlęca. Objawia się napadami trudnego do ukojenia płaczu bez uchwytnej przyczyny. Napady płaczu ustępują samoistnie, by bez powodu powrócić. Przypadłość dotyczy dzieci poniżej 5 miesiąca życia, nie powoduje zaburzeń w rozwoju nie występują też objawy innych schorzeń. Jednak u ok. 5% maluchów występują objawy alarmowe, które najczęściej są efektem alergii pokarmowej na białko mleka krowiego.
Objawy alarmowe różnią się w zależności od wieku dziecka, ale zawsze czujność opiekunów powinny wzbudzić:
1. Wymioty-nawracające, nasilone, treścią żółciową, fusowatą lub krwistą.
2. Zaburzenia połykania lub ból przy połykaniu.
3. Brak łaknienia, płacz i niepokój podczas karmienia.
4. Ból brzucha po stronie prawej-pod prawym łukiem żebrowym i w prawym dole biodrowym. Pamiętać należy, że dziecko do 6 roku życia nie potrafi zlokalizować bólu brzucha. Odpowiadając na pytanie: „ Gdzie boli cię brzuszek?” pokaże pępek.
5. Biegunki-przewlekłe (powyżej 14 dni), nawracające, z domieszką krwi.
6. Żółtaczka (żółte zabarwienie skóry i białkówki oczu).
7. Dolegliwości występujące w nocy.
8. Upośledzenie rozwoju fizycznego- brak przyrostu lub zmniejszenie masy ciała.
9. Objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego: drgawki, uwypuklone ciemiączko, zmniejszony lub zwiększony obwód głowy.
10. Objawy ze strony układu oddechowego- kaszel, chrypka, bezdechy.
Wystąpienie objawów alarmowych stwarza konieczność szybkiej interwencji. Brak objawów alarmowych daje możliwość bezpiecznego diagnozowania przyczyny zaburzeń.
Małgorzata Stokowska-Wojda
Lubelski Związek Lekarzy Rodzinnych - Pracodawców
ul. Zbigniewa Herberta 14
20-468 Lublin