Czy na pewno „na zdrowie” ?

Wznosząc toast życzymy przede wszystkim zdrowia. Ale czy toast to właściwa droga do zapewnienia zdrowia?
Stwierdzono, że alkohol jest przyczyną zgonów 7,6% mężczyzn i 4,0% kobiet w skali całego świata. Największe spożycie alkoholu- 10,9 l rocznie jest w Europie.
Alkohol jest toksyną. Działa szkodliwie na wiele narządów, w związku z tym jest przyczyną około 200 chorób i urazów.
Zgony, których powodem jest nadmierne spożywanie alkoholu wiążą się najczęściej z:
1. Chorobami układu sercowo-naczyniowego.
2. Urazami mechanicznymi (w tym wypadkami komunikacyjnymi).
3. Chorobami układu pokarmowego (głównie marskością wątroby).
4. Nowotworami.
Do chorób wątroby znacznie zwiększających ryzyko zgonu należą:
1. Marskość wątroby.
2. Alkoholowe zapalenie wątroby.
3. Rak wątrobowokomórkowy.
Ryzyko rozwinięcia się raka wątrobowokomórkowego w marskiej wątrobie wynosi 3-10% i wzrasta u osób otyłych i palaczy tytoniu. Ustalono, że znacznie wzrosła ilość zachorowań na stłuszczenie wątroby, dotyczy to niealkoholowego stłuszczenia wątroby oraz alkoholowej choroby wątroby. Badania przeprowadzone w Unii Europejskiej wykazały, że 41% zgonów z powodu chorób wątroby ma podłoże alkoholowe. W 46% przyczyna nie jest znana, ale uważa się, że w znacznej mierze również związana z alkoholem.
Pozostaje pytanie, czy każdy wzniesiony toast jest działaniem przeciwko własnemu zdrowiu? Wbrew pozorom odpowiedź na to pytanie nie jest prosta. Odporność wątroby na toksyczne działanie alkoholu jest różna u poszczególnych osób i zależna również od płci. Jednak udało się uśrednić i zbadać bezpieczną ilość alkoholu spożywaną regularnie, powyżej której rośnie ryzyko uzależnienia od alkoholu, a co za tym idzie ryzyko uszkodzenia wątroby.
Jako 1 jednostkę przyjmuje się 10g 100% alkoholu. 
W przeliczeniu na napoje alkoholowe 1 jednostka alkoholu to:
25 g wódki o mocy 40%
84 g wina o mocy 12%
200 g piwa o mocy 5%
Za ilość stanowiącą granicę regularnego spożycia alkoholu w ciągu doby przyjmuje się:
2 jednostki alkoholu dla kobiet
3 jednostki alkoholu dla mężczyzn
W przeliczeniu na spożycie tygodniowe za dopuszczalną ilość uważa się:
7 jednostek dla kobiet
14 jednostek dla mężczyzn
Spożywanie 100g (czystego 100%) alkoholu dziennie zwiększa ryzyko wystąpienia raka wątroby 26-krotnie. Oprócz nadmiernego spożycia alkoholu ryzyko wystąpienia raka wątroby zwiększają niektóre czynniki genetyczne i środowiskowe. Należą do nich:
1. Płeć żeńska.
2. Uwarunkowania genetyczne.
3. Palenie papierosów.
4. Picie alkoholu poza posiłkami.
5. Zwiększenie żelaza w wątrobie.
6. Otyłość.
7. Cukrzyca.
8. Współistniejące zakażenie Wirusem zapalenia wątroby typu C.
9. Zażywanie niektórych leków.
Stwierdzono, że regularne picie alkoholu w dawce nie większej niż 1 jednostka (10 g) dziennie zwiększa ryzyko raka piersi u kobiet. 
Zbadaniu poddano nie tylko skutki regularnego spożywania alkoholu. Wiele osób na pytanie o alkohol, odpowie, że spożywa go okazjonalnie. Zwykle okazją jest uroczystość czy spotkanie towarzyskie, a ilość wypitego przy tej okazji alkoholu znacznie większa niż 1 jednostka. Badaniu poddano osoby, które w ciągu 2 godzin przyjęły:
Mężczyźni 5 jednostek alkoholu (100 g 40% wódki) lub więcej 
Kobiety 4 jednostki alkoholu (75 g 40% wódki) lub więcej
Ten typ upijania się dotyczy najczęściej młodzieży. Stwierdzono, że wypijanie większej ilości alkoholu w odstępach tygodniowych, a nawet miesięcznych zwiększało ryzyko wystąpienia ciężkiej niewydolności wątroby:
U mężczyzn prawie 3,5-krotnie
U kobiet ponad 2-krotnie
Alkoholowe uszkodzenie wątroby do pewnego etapu jest procesem odwracalnym. Zaprzestanie spożywania alkoholu i właściwe leczenie może dać dobre efekty. Zaawansowane zmiany marskie z postępującym włóknieniem wątroby są stanem nieodwracalnym. Problem w tym, że alkoholowa choroba wątroby we wczesnej fazie, kiedy rokowanie jest pomyślne często przebiega bezobjawowo. W momencie, kiedy pojawiają się objawy, bywa za późno, by cofnąć czas.
Leczenie marskości wątroby jest trudne i obarczone powikłaniami. Jednym z nich jest nadciśnienie wrotne, którego skutkiem są żylaki przełyku. Krwotok z żylaków przełyku jest bardzo groźny w skutkach i może zakończyć się zgonem. Kolejnym problemem u pacjentów z marskością wątroby jest zwiększone ryzyko raka wątrobowokomórkowego. U osób, które utrzymują długotrwałą abstynencję, mimo marskości wątroby, ryzyko zmniejsza się o 6-7% rocznie.
Na pocieszenie warto dodać, że wypijanie 1-2 filiżanek kawy dziennie zmniejsza ryzyko marskości wątroby o połowę. Oznacza to, że kieliszeczek do kawy po obiedzie może być przyjemnością bez widma przykrych konsekwencji.

Małgorzata Stokowska-Wojda