Za oknem wiatr, deszcz, coraz niższe temperatury zapowiadają zimę. Okres jesienno-zimowy obfituje w przeziębienia, które obniżają jakość życia wielu ludziom. Przeziębienie jest wirusowym zakażeniem górnych dróg oddechowych, czyli zapaleniem błony śluzowej nosa i gardła. Czynnikiem sprawczym przeziębienie może być ponad 200 różnych wirusów. Po 2-3 dniach od zakażenia wirusem rozpoczyna się proces chorobowy. Do pierwszych objawów, trwających 2-3 dni, należy stan podgorączkowy, ale czasami również wysoka (39°C) gorączka, drapanie w gardle lub ból gardła, oraz katar, przybierający najpierw postać uciążliwego wycieku z nosa, później w związku z gęstą wydzieliną i obrzękiem błony śluzowej powodujący uczucie zatkanego nosa. Następnie dołączają się objawy rozbicia, osłabienia wynikające z odwodnienia, bóle mięśniowe oraz kaszel zwykle ze znacznie utrudnionym odkrztuszaniem. Utrzymująca się długo gorączka lub jej wzrost, zmiana charakteru odkrztuszanej wydzieliny na gęstą, zieloną o nieprzyjemnym zapachu świadczą o dołączeniu się do wirusowego zakażenia bakterii, co może skutkować rozszerzeniem się infekcji poza nos i gardło na zatoki, ucho, oskrzela, i płuca. Przeziębienie jest dolegliwością sezonową i występuje jak sama nazwa wskazuje przede wszystkim w zimie. Stwierdzono, że krótkotrwałe wystawienie na zimno, prawdopodobnie nie skutkuje przeziębieniem, ale ostre oziębienie może je wywołać. Zasadnicze znaczenie w podatności na przeziębienie ma zmiana zachowania ludzi w chłodnej porze roku. Więcej czasu spędzanego w pomieszczeniu, w bliskim sąsiedztwie innych ludzi ułatwia rozprzestrzenianie się infekcji wirusowych. Udowodniono również wpływ braku snu na podatność na przeziębienie. Wśród osób, które śpią mniej niż 7 godzin na dobę, prawdopodobieństwo infekcji jest 3 razy większe niż w przypadku śpiących więcej niż 8 godzin na dobę. Jeżeli już przeziębienie nas dopadnie, pamiętajmy, że leczenie jest wyłącznie objawowe, a antybiotyki na wirusy nie działają. W celu łagodzenia objawów można wybrać się do apteki po środek przeciwgorączkowy, krople do nosa czy tabletki do ssania na ból gardła. Możemy również wykorzystać stare domowe sposoby naszych babć. Przede wszystkim, warto odpoczywać i należycie się wysypiać, przeziębienie wszak łatwiej dotyka organizmy przemęczone. Z uwagi na dużą utratę płynów w trakcie gorączki trzeba pomyśleć o właściwym nawodnieniu. Ważne jest obfite przyjmowanie płynów. Mogą być to soki, woda mineralna, herbata, ważne by miały temperaturę pokojową. Dobrze jest zaopatrzyć się w miód i rozgrzewający jak aspiryna sok malinowy. Bardzo istotną rolę w leczeniu przeziębienia pełni odpowiednia dieta - ciepłe lekkostrawne posiłki oraz spożywanie owoców i warzyw jako źródło niezbędnych witamin. Popularną metodą jest jedzenie czosnku, który ma silne działanie antybakteryjne, w związku z czym chroni osłabiony infekcją wirusową organizm przed dołączeniem się zakażenia bakteryjnego. Oprócz powszechnie znanego leczniczego działania soku malinowego, przy przeziębieniu bardzo pomocny jest napar z kwiatu lipy. Ma on działanie napotne, przeciwgorączkowe, łagodzi katar i ból głowy. Również mięta pieprzowa obniża gorączkę a także łagodzi kaszel i ból głowy. Naparu z jagód czarnego bzu używa się do zmniejszenia gorączki, naparu z liści – do płukania jamy ustnej i gardła. Właściwości napotne ma krwawnik pospolity, a tymianek i podbiał działają wykrztuśnie i antybakteryjnie. Zatkany nos udrożnią inhalacje z rumianku i olejków eterycznych. Polegają one na wdychaniu pary z zaparzonego rumianku z dodatkiem kilku kropli olejków eterycznych. Jeżeli nie dysponujemy zakupionym w aptece specjalnym inhalatorem, najwygodniej sporządzić inhalacje w zwykłym termosie. Gruba ścinka chroni napar przed zbyt szybkim ostygnięciem, a wąskie ujście termosu powoduje, że para unosi się w postaci strumienia i nie rozchodzi na boki, co ułatwia jej wdychanie.
Najważniejsze jednak, by nie było konieczności leczenia przeziębienia. Zima co prawda mu sprzyja, ale chorują przede wszystkim ludzie o zwiększonej na nie podatności. Dotyczy to zwłaszcza osób z chorobami przewlekłymi jak np. cukrzyca u których przeziębienie może mieć cięższy przebieg, częściej również mogą wystąpić zakażenia bakteryjne. Przeziębienie wywołuje ponad 200 typów wirusów, w związku z czym nie ma szczepionki, która chroniłaby przed nimi wszystkimi jednocześnie. Możemy jednak zmniejszyć naszą podatność przez właściwą, obfitą w witaminy dietę, dbałość o prawidłowy sen oraz taką organizację codziennych obowiązków, by nie dochodziło do permanentnego przemęczenia. Nie bez znaczenia jest również aktywny wypoczynek na świeżym powietrzu mimo niskich temperatur. Do nieosłabionego, będącego w dobrej kondycji fizycznej organizmu wirusy będą miały trudniejszy dostęp. Istotne jest również nie narażanie, zwłaszcza dzieci, na niepotrzebne przebywanie w dużych skupiskach ludzkich. Sobota spędzona w centrum handlowym, mimo atrakcji jest wystawieniem dziecka na działanie wielu wirusów przenoszonych przez tłum ludzi. Rozważmy, czy nie lepszym rozwiązaniem byłby sobotni spacer w ciepłej kurtce po parku, albo harce na placu zabaw. Nasza pociecha będzie dotleniona, z lepszą kondycją i mniej narażona na przeziębienie.
Małgorzata Stokowska-Wojda
Lubelski Związek Lekarzy Rodzinnych - Pracodawców
ul. Zbigniewa Herberta 14
20-468 Lublin