KŁOPOT POD SKARPETKĄ
Zwykło się mawiać, że paznokcie nie bolą. A jednak potrafią sprawić bolesne problemy, zwłaszcza jeżeli jest to wrastający paznokieć. Wrastający paznokieć wiąże się z zagłębianiem płytki paznokciowej w otaczające tkanki miękkie. Powoduje to stan zapalny i uciążliwy ból. W ciągu dalszego rozwoju choroby dochodzi do przerostu tkanki ziarninującej (w medycynie ludowej znanej jako „dzikie mięso”) i nadkażeń bakteryjnych, grzybiczych i mieszanych. Nieleczona choroba stanowi realne zagrożenie dla zdrowia, zwłaszcza pacjenta cierpiącego na choroby przewlekłe.
Wrastanie płytki paznokciowej jest powszechnym problemem. Dotyczy 15-20% ludzi, występuje w każdym wieku, nawet u dzieci. Choroba rozpoczyna się zagłębianiem się bocznych brzegów płytki paznokciowej w otaczające tkanki miękkie, które odbierają wrastający w nie paznokieć jako ciało obce. Reagują stanem zapalnym, powstają rany, wysięk surowiczy lub ropny może dojść do nadkażenia bakteryjnego. Brak leczenia powoduje pojawienie się tkanki ziarninującej. Wrastający paznokieć to przypadłość charakterystyczna dla stóp, szczególnie palucha. Bardzo rzadko obejmuje palce rąk. Wiąże się z obrzękiem zaczerwienienie i dużą bolesnością. Często powoduje problemy z poruszaniem się zwłaszcza po włożeniu pełnego obuwia.
Zidentyfikowano czynniki ryzyka wrastających paznokci. Należą do nich:
1. Czynniki genetyczne.
2. Urazy mechaniczne w obrębie palców i paznokci.
3. Otyłość.
4. Wiek dojrzewania.
5. Nieodpowiednio dobrane obuwie stwarzające ucisk dla stopy (np. za ciasne buty, zbyt wąskie noski ).
6. Niewłaściwe skracanie płytki paznokciowej.
7. Wrodzone i nabyte deformacje stóp.
8. Stany przeciążeniowe.
9. Nadmierna potliwość.
10. Guzkowe zmiany podpaznokciowe.
11. Choroby metaboliczne (w tym cukrzyca).
12. Choroby układu krążenia.
13. Duże zaniedbania higieniczne.
Wrastanie paznokci jest chorobą wieloetapową. W zależności od stopnia zaawansowania można dobrać właściwą metodę leczenia zachowawczą lub chirurgiczną. A sposobów leczenia wrastającego paznokcia jest bardzo dużo.
Metody zachowawcze:
1. Tamponada-między płytką paznokciową a tkanka miękką okołopaznokciową umieszcza się jałowy gazik.
2. Tamponada stała-wygląda podobnie, ale używa się do tego stałych materiałów i zabezpiecza za pomocą materiałów światłoutwardzalnych.
3. Taśmowanie wałów okołopaznokciowych-wały okołopaznokciowe odciąga się od płytki paznokciowej z wykorzystaniem taśm do kinesiotapingu.
4. Nitkowanie płytki paznokcia-najdalszą, wystającą część płytki paznokciowej unosi się za pomocą nici dentystycznych i opatrunków klejonych.
5. Akrylowanie płytki paznokcia- zabezpieczenie za pomocą akrylu medycznego płytki paznokcia w pozycji uniesionej.
6. Podcięcie boczne płytki paznokcia, która stanowi element drażniący.
7. Ortonyksja-metoda oparta na wykorzystaniu klamer ortonyksyjnych. Są to czasowe implanty wykonane z metalu lub materiałów niemetalowych korygujące kształt płytki paznokciowej i unoszące ją do góry.
8. Ważnym elementem leczenia wrastających paznokci jest zmiana obuwia na takie, które nie będzie uciskać zmienionego chorobowo miejsca.
9. W przypadku ran używa się środków odkażających i specjalistycznych opatrunków.
Metody chirurgiczne polegają nie tylko na wycięciu częściowym lub pełnym płytki paznokciowej i macierzy przy użyciu skalpela. Zabiegów dokonuje się metodą chemiczną przy użyciu przewidzianych do tego środków chemicznych, albo z wykorzystaniem krioterapii, laseroterapii czy elektrokoagulacji.
Niebagatelna rolę w zapobieganiu wrastającym paznokciom odgrywa właściwy dobór obuwia. Należy zwrócić uwagę, by rozmiar był odpowiedni. Zbyt małe, ciasne buty uciskają palce i tym samym sprzyjają wrastaniu paznokci. W przypadku stóp dotkniętych wrastającym paznokciem za małe buty znacznie utrudniają leczenie. Ważny jest również materiał z jakiego wykonane jest obuwie. Buty z tworzyw nie zapewniających cyrkulacji powietrza powodują nadmierne pocenie się stopy, rozmiękczenie wałów okołopaznokciowych i ułatwiają zadanie bakteriom chorobotwórczym odpowiedzialnym za nadkażenia. Podobnie rzecz ma się, gdy buty nie są dostosowane do warunków pogodowych. W letni skwar stopy w ciężkich kamaszach spocą się bardziej niż w lekkich sandałach. Wrastaniu paznokci sprzyja obcinanie ich zbyt krótko i nadawanie im zaokrąglonego kształtu. Odrobinę dłuższe i przycięte prosto stworzą mniejsze zagrożenie wrastaniem. Dobrze jest poświęcić własnym stopom trochę czasu, by o nie zadbać. Uniknięcie bólu i problemów jakie powoduje wrastający paznokieć jest tego warte.
Małgorzata Stokowska-Wojda
Lubelski Związek Lekarzy Rodzinnych - Pracodawców
ul. Zbigniewa Herberta 14
20-468 Lublin