Większość osób dorosłych chętnie odjęłaby parę lat z własnej metryki. Większość dzieci chciałaby być starsza.
Dorastanie jest procesem rozciągniętym w czasie i obejmuje dojrzewanie:
- biologiczne
- psychiczne
- i społeczne
Dorastanie oznacza przejście od dzieciństwa do dorosłości oraz osiągnięcie zdolności prokreacyjnych. Proces dojrzewania jest zależny od czynników genetycznych i środowiskowych. Zdarzają się sytuacje, kiedy dojrzewanie płciowe występuje za wcześnie. Oprócz problemów zdrowotnych z jakimi może mieć związek, niesie również problemy natury psychicznej. Dziecko wygląda na starsze niż jest w rzeczywistości, a jego wygląd nie koreluje ze stopniem dojrzałości psychicznej. Przedwczesne pokwitanie może być skutkiem zarówno niegroźnych zmian jak i bardzo poważnych schorzeń. Warto wiedzieć, kiedy są powody do niepokoju.
U dziewczynek przedwczesne pokwitanie rozpoznaje się kiedy wtórne cechy płciowe pojawiają się przed 8 rokiem życia (powiększenie piersi, wystąpienie owłosienia płciowego: łonowego i pachowego).
U chłopców przedwczesne pokwitanie ma miejsce, kiedy wtórne cechy płciowe pojawiają się przed 9 rokiem życia (powiększenie genitaliów, wystąpienie owłosienia płciowego: łonowego i pachowego).
W przypadku przedwczesnego pokwitania ważna jest ocena tempa wzrostu dziecka. Istotne są pomiary wysokości dziecka nie tylko w momencie rozpoznania, ale także wcześniejsze. Przedwczesnemu pokwitaniu towarzyszy przyspieszenie tempa wzrostu często zwane skokiem pokwitaniowym. Wzrost dziecka jest możliwy dzięki temu, że nasady kości długich nie są zrośnięte z ich trzonami. Zrośnięcie się nasad kości powoduje zahamowanie wzrastania. Pokwitanie jest ściśle związane z wiekiem kostnym. Przyspieszenie dojrzewania powoduje skrócenie okresu wzrastania wskutek wcześniejszego zrośnięcia się nasad kości. Jest to powodem niskiego, często skrajnie niskiego wzrostu ostatecznego.
Przedwczesne pokwitanie dotyczy prawie 10 razy częściej dziewcząt niż chłopców. Może przyjmować formy łagodne, które nie wymagają leczenia, a jedynie kilkuletniej obserwacji. Przedwczesne dojrzewanie płciowe może być również objawem poważnych zaburzeń.
Łagodne warianty przedwczesnego dojrzewania płciowego:
1. Przedwczesny rozwój piersi.
2. Przedwczesny rozwój owłosienia płciowego (łonowego i pachowego).
3. Przedwczesne miesiączkowanie.
Przedwczesne dojrzewanie płciowe może być też wynikiem:
- zmian nowotworowych w obrębie przysadki mózgowej lub podwzgórza
- zmian nienowotworowych w obrębie Ośrodkowego Układu Nerwowego: urazy torbiele, stany pozapalne, wady rozwojowe, stan po napromieniowaniu
- nowotworów jajnika
- torbieli jajników
- niedoczynności tarczycy
- przerostu nadnerczy
- guzów hormonalnie czynnych
- podawania terapeutycznego hormonów płciowych i sterydów
Małgorzata Stokowska-Wojda
Lubelski Związek Lekarzy Rodzinnych - Pracodawców
ul. Zbigniewa Herberta 14
20-468 Lublin