Zespół niespokojnych nóg - prawdziwa choroba

Do niedawna tą przypadłość  uważano za rodzaj histerii. Okazało się, że jest ona poważnym problemem medycznym, który dotyczy 4-15 % populacji.

Zespół niespokojnych nóg objawia się nieprzyjemnymi doznaniami o charakterze:

1. Mrowienia.
2. Pieczenia.
3. Drętwienia.
4. Swędzenia w zakresie kończyn dolnych.
5. Dolegliwości łagodnieją pod wpływem ruchu, stąd przymus poruszania nogami, by zmniejszyć dyskomfort.
6. Objawy pojawiają się w okresie spoczynku i bezruchu (w trakcie siedzenia, leżenia, spania). Najczęściej wieczorem lub nocą.

Nocny jogging wymuszony przez zespół niespokojnych nóg nie ma nic wspólnego z poprawą kondycji i zdrowym trybem życia. Schorzenie to w znacznym stopniu pogarsza sen i związany z nim wypoczynek nocny. Wieczorny dyskomfort powoduje wydłużenie okresu zasypiania. Bezruch nocny sprzyja występowaniu mrowienia i drętwienia, które wybudzają i dopiero po pewnym czasie poruszania nogami pozwalają znowu zasnąć. Dolegliwości pojawiają się w bezruchu, czyli w czasie przeznaczonym na relaks, ale też podczas dłuższej podróży samochodem, pociągiem, czy samolotem, co poważnie utrudnia funkcjonowanie. Osoba cierpiąca na zespół niespokojnych nóg jest permanentnie niewyspana, ze znacznie obniżonym nastrojem. Dotyczy to połowy chorych. Stwierdzono, że chorzy na zespół niespokojnych nóg mają 2-4 razy większe ryzyko depresji niż osoby zdrowe. Główny mechanizm sprawczy zespołu niespokojnych nóg nie został dokładnie poznany. Wiadomo, że jest to choroba układu nerwowego polegająca na dysfunkcji komórek nerwowych zwanych neuronami dopaminergicznymi. Czynnikiem ryzyka jest również niedobór żelaza.

Stwierdzono, że zespół niespokojnych nóg warunkują:

1. Czynniki genetyczne, ale również współistniejące choroby.
2. Niewydolność nerek.
3. Polineuropatie (choroby z uszkodzeniem nerwów).
4. Niewydolność krążenia.
5. Choroby szpiku kostnego.
6. Przewlekła obturacyjna choroba płuc.
7. Choroby tarczycy.
8. Cukrzyca.
9. Choroby tkanki łącznej.
10. Niektóre leki.

Jednak nie wiadomo dlaczego jest to przypadłość bardzo rzadka wśród Azjatów.
Zespół niespokojnych nóg występuje dwukrotnie częściej u kobiet niż u mężczyzn, a jego ryzyko wzrasta z wiekiem. Ponadto u kobiet objawy dają znać o sobie 2-3 lata wcześniej niż u mężczyzn.
Postać uwarunkowana genetycznie pojawia się u osób młodych-20-30 letnich. Zespół niespokojnych nóg będący wynikiem współistniejącej choroby przewlekłej najczęściej rozpoczyna się po 40 roku życia.

Rozpoznanie można ustalić na podstawie dobrze zebranego wywiadu, jednak leczenie jest trudne mimo prowadzonych w tym kierunku badań.

Oprócz leków wpływających na zmniejszenie dyskomfortu wywołanego przez chorobę opracowano zalecenia znacznie łagodzące jej objawy:

1. Utrzymanie właściwej higieny snu.
2. Unikanie alkoholu.
3. Unikanie kofeiny (zawartej w kawie, ale też innych napojach np. coca-coli).
4. Zaprzestanie palenia tytoniu.
5. Wdrożenie umiarkowanego wysiłku fizycznego.
6. Korzystnie działają masaże kończyn dolnych.
7. W przypadkach znacznego obniżenia nastroju polecana jest psychoterapia.

Małgorzata Stokowska-Wojda