Przedszkolaki i robaki

Choroby pasożytnicze przewodu pokarmowego budzą szczególne obawy u rodziców dzieci w wieku przedszkolnym. Większe narażenie przedszkolaków na tego rodzaju choroby wynika z faktu, że trzy- czy czteroletniemu człowiekowi zdarza się czasem podczas zabawy sięgnąć nieumytą rączką po ciastko, czy włożyć do buzi owoc zerwany prosto z krzaka.

Badania wykazały, że zachorowań na choroby pasożytnicze u dzieci w wieku przedszkolnym jest ciągle dużo, przy czym ilość przypadków tasiemczycy na przestrzeni ostatnich lat spadła, lambliozy nieco wzrosła, a znacznie zwiększyła się ilość zachorowań na owsicę i glistnicę.

OWSICĘ wywołuje robak - owsik ludzki. Owsiki są białe, samice osiągają długość 8-13 mm, samce 2-5mm. Bytują w odbycie, odbytnicy, wyrostku robaczkowym czasem w okrężnicy. Zarażenie ma miejsce podczas kontaktu z przedmiotami zanieczyszczonymi jajami owsików (meble, pościel, klamki, ręczniki, toaleta). Owsica dotyczy najczęściej dzieci w wieku przedszkolnym. Rodzice zwykle zarażają się od dzieci. Jest to chorobą łagodna. A wiele osób może nie odczuwać żadnych objawów mimo obecności pasożyta. Owsiki mogą być widoczne w okolicy odbytu zwłaszcza w godzinach porannych nawet u osób nie mających żadnych dolegliwości.

Najczęstsze objawy owsicy: 

1. Świąd w okolicy odbytu.
2. Niepokój.
3. Rozdrażnienie.
4. Bezsenność.

Świąd odbytu wynika z faktu, że samice owsików wychodzą na zewnątrz, by złożyć jaja na skórze wokół odbytu. Odczuwające swędzenie dziecko rączką przenosi jaja na otaczające je przedmioty. Owsicę rozpoznaje się za pomocą przezroczystej taśmy klejącej. Przylepia się ją w okolicy odbytu rano przed umyciem się. Taśma jest oglądana pod mikroskopem w poszukiwaniu przylepionych do niej jaj. Zastosowanie leków przeciwpasożytniczych gwarantuje wyleczenie w 90-95%. Często jednak dochodzi do nawrotu. Leczeniem obejmuje się wszystkich domowników.

Leczenie obejmuje oprócz zażywania leku zastosowanie się do pewnych zasad:

1.     Mycie rąk zwłaszcza przed jedzeniem i po wyjściu z toalety.

2.     Pranie pościeli, ręczników, bielizny i ubrań z użyciem zwykłych detergentów.

3.     Pościel powinna być prana co 3-7 dni przez 3 tygodnie.

4.     Bielizna i piżamy powinny być zmieniane codziennie przez 3 tygodnie.

5.     Co 3-7 dni przez 3 tygodnie powinny być myte lub prane zabawki dziecka.

GLISTNICĘ wywołuje glista ludzka - robak obły występujący wyłącznie u ludzi i w wodzie lub glebie zanieczyszczonej ludzkimi odchodami. Zakażenie odbywa się przez połknięcie jaj inwazyjnych pasożyta. Cały cykl rozwojowy glisty ludzkiej trwa od 67 do76 dni. W jelicie cienkim z jaja inwazyjnego uwalniane są larwy, które z jelita przedostają się do krwi. Wraz z krwią wędrują do pęcherzyków płucnych i w górę do tchawicy i krtani. Obecne w drogach oddechowych larwy wywołują kaszel, dzięki któremu są odkrztuszane i połykane. Tranzytem pokonują przełyk i znowu znajdują się w jelicie cienkim, gdzie rosną i dojrzewają. Dorosłe osobniki mają najczęściej ok. 30 cm długości, ale są takie, które osiągają do 40 cm. Dojrzałe samice wydalają ogromną ilość jaj. Zapłodnione stanowią jaja inwazyjne czyli zagrożenie zakażeniem. Problemem jest fakt, że przebywające w glebie jaja glisty zachowują inwazyjność przez 1,5 roku.

Większość zakażeń jest bezobjawowa. Objawy choroby zależą od etapu.

W początkowym okresie, gdy pasożyt wędruje w drogach oddechowych pojawia się:

     1. Suchy kaszel.

     2. Gorączka.

     3. Objawy zapalenia płuc.

Później, gdy glista znajdzie się w jelicie dominują objawy ze strony przewodu pokarmowego:                          

1. Bóle brzucha
2. Brak apetytu.
3. Nudności.
4. Biegunka.

Glistnica może prowadzić do powikłań:

1.     Niedrożności jelit.

2.     Zapalenie wyrostka robaczkowego.

3.     Perforacji jelit.

4.     Zapalenia pęcherzyka żółciowego.

5.     Zapalenia dróg żółciowych,.

6.     Niedrożności przewodu żółciowego.

7.     Zapalenia trzustki.

Rozpoznanie glistnicy opiera się na badaniu próbki kału, w której znajduje się jaja pasożyta.

LAMBLIOZA nie jest robaczycą, ale jest chorobą pasożytniczą wywoływaną przez pierwotniaka - lamblię. Formą zaraźliwą pasożyta jest cysta. Połknięta, w jelicie uwalnia postacie dojrzałe, które produkują cysty. Cysty znajdują się w wodzie. Źródłem zakażenia mogą być wody powierzchniowe, górskie strumienie, a także zanieczyszczone ujęcia wody pitnej. Cysty są odporne na chlorowanie, niszczy je gotowanie. Pasożyty występują u ludzi, ale także u zwierząt, w tym psów i kotów. Lambliozą można zarazić się od chorych zwierząt domowych.

Zakażenie często bywa bezobjawowe, może też dochodzić do samowyleczenia.

Objawy lambliozy dotyczą przewodu pokarmowego:

1. Bóle brzucha.
2. Wzdęcia.
3. Nudności.
4. Wymioty.
5. Brak apetytu.
6. Biegunki.
7. A także utrata masy ciała i opóźnienie wzrastania dziecka.

Rozpoznanie stawia się na podstawie badania kału, w którym wykrywa się cysty lamblii.

TASIEMCZYCA jest chorobą pasożytniczą, której częstotliwość maleje. Wywołują ją robaki płaskie - tasiemce, z których najczęstszy jest nieuzbrojony. Dorosłe osobniki bytują w jelicie cienkim. Zakażenie tasiemcem może doprowadzić do utraty apetytu i zmniejszenia masy ciała. Rozpoznanie można postawić na podstawie badania kału, w którym stwierdza się obecność jaj lub oderwanych członów tasiemca.

Chorobom pasożytniczym sprzyjają skupiska ludzkie, co ma miejsce w przedszkolach, a także brak higieny, zapominanie o myciu rąk po wyjściu z toalety, czy zabawie na podwórku, zabawy na ziemi, picie niegotowanej wody zwłaszcza z niepewnego źródła, czy jedzenie nieumytych uprzednio owoców.

Często się zdarza, że rodzice przedszkolaków, by uchronić dziecko przed chorobą pasożytniczą chcieliby je co jakiś czas „odrobaczyć na wszelki wypadek”. Pamiętajmy, że leczenie choroby pasożytniczej jak każdej innej wdraża się po jej rozpoznaniu. Profilaktyka zaś obejmuje wpojenie dziecku zasad higieny, a przede wszystkim dokładnego mycia rąk po wyjściu z toalety i przed każdym posiłkiem.

Małgorzata Stokowska-Wojda